ผ่าวิกฤต พิชิตเส้นผม ตอนที่ 1 : สาเหตุของผมบาง

บทความในซีรีส์ “ผ่าวิกฤต พิชิตเส้นผม” ของ yokekung เผยแพร่ที่ yokekungworld.com

ก่อนอื่นต้องบอกว่า ผมเป็นเพียง blogger ที่มีปัญหาเกี่ยวกับเส้นผม ผมร่วง ผมบาง ดังนั้นไม่สามารถอ้างอิงเรื่องการรักษาเส้นผมได้ เพราะไม่ใช่แพทย์ ผมจึงขอเป็นคนบอกเล่าจากคำพูดของคุณหมอให้ติดตามกันครับ

ภาพนี้น่าจะประมาณปี 2548 หลังจบปริญญาตรีไม่กี่ปี ถ่ายกับเพื่อนที่ Com7

ภาพนี้เมื่อประมาณช่วงต้นปี 2550 ผมยังเยอะ

ภาพปี 2556

ภาพล่าสุด ตุลาคม 2556

ภาพล่าสุด พฤศจิกายน 2556

ดูภาพด้านบนประกอบการเล่าประสบการณ์ส่วนตัวของผมก่อน ผมเองในสมัยมัธยม ยังมีผมเยอะอยู่เลยนะ เสียดายหาภาพไม่เจอแล้ว ผมยังไม่บางขนาดตอนทำงานมาสักระยะ แต่ที่พอจะรู้สึกว่าผมบางก็ช่วง 6 ปีที่ผ่านมาเนี่ยแหล่ะ พอรู้ว่ามีปัญหาเส้นผม ด้วยความที่เชื่อโฆษณา สอบถามคนรอบข้าง หาแชมพูมาหลายขนาน เพื่อนแนะนำแชมพู ยาสระผม ก็ลองซื้อมาใช้ พยายามหาแชมพู ยาสระผม เชื่อสรรพคุณด้วยความหวังว่า ใช้แค่แชมพู ยาสระผม อาหารผมร่วงคงดีขึ้น ลองดูหลายขนาน ไปฝังเข็มก็ยังเคยไปทำมาแล้ว ผมก็ไม่ดีขึ้น แถมยังมีแนวโน้มที่หนักกว่าเดิม จากผมร่วง กลายเป็นผมบาง ถ้าใครเคยเจอผมในระยะหลังๆ จะเห็นว่าผมด้านหน้าของผมบางมาก ก็เลยคุยกับภรรยาว่าอยากจะรักษาอาการนี้ แต่ไม่รู้ว่าจะเริ่มต้นยังไงดี ภรรยาเลยอาสาค้นหาข้อมูลให้ และเมื่อไม่นานมานี้ ผมได้คุยกับ @toppercool หลังจากที่เห็นเขาไปรักษา เลยเอาข้อมูลไปเล่าให้ภรรยาฟัง จนในที่สุดตัดสินใจว่าไปปรึกษาหมอที่เดียวกับคุณท็อปดีกว่า อย่างน้อยก็ยังมีเพื่อนร่วมชะตากรรมด้วย (ฮาาา)

ผมได้มีโอกาสเข้ารับการปรึกษากับคุณหมอ นพ. ธิติวัฒน์ วีรโรจน์รัชกุล ที่ MILLION HAIR TRANSPLANT ตั้งอยู่ในโครงการ Nirvana at work ถนนพระราม 9 ใกล้อุโมงค์ โดยได้มีโอกาสสอบถามเรื่องราวต่างๆที่เกี่ยวข้องกับเส้นผมกับคุณหมอ โดยเฉพาะความเชื่อที่เรามักเข้าใจผิด ก็เลยเอามาแบ่งปันครับ

Disclaimer : บล็อกตอนนี้เป็นเพียงการบอกเล่าจากการที่ผมได้พูดคุยกับคุณหมอ ไม่สามารถใช้อ้างอิงในทางการแพทย์และการรักษาได้ เพียงแต่เป็นการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องถึงสาเหตุของผมร่วงเท่านั้น

คุณหมอบอกว่า อาการผมร่วง เป็นได้ทั้งผู้ชายและผู้หญิง ส่วนใหญ่มักจะเกิดจากฮอร์โมน พันธุกรรม ซึ่งหากเกิดจากสาเหตุเหล่านี้ มักจะไม่หายขาด เราทำได้แค่ยับยั้งเพื่อหยุดการหลุดร่วงของเส้นผมได้ชั่วคราวเท่านั้น การกินยาบางตัว มีสรรพคุณในการควบคุมฮอร์โมน จึงลดการหลุดร่วงของเส้นผม แต่หากหยุดทาน ฮอร์โมนก็ไม่ถูกควบคุม ทำให้ผมกลับมาร่วงอีก โดยฮอร์โมนที่ส่งผลต่ออาการผมหลุดร่วงคือ T4 พอดีผมเองเคยเข้ารับการผ่าตัดไทรอยด์เมื่อปี 50 ทำให้พอจะรู้จักเจ้า T4 บ้าง เพราะตอนนั้นผมเจาะเลือด ฮอร์โมนตัวนี้จะมีผลกับการงอกของเส้นผมด้วย ซึ่งเป็นผลจากไทรอยด์ เอาจริงๆไทรอยด์นี่ก็เกิดจากฮอร์โมนเนี่ยแหล่ะ แล้วก็เกี่ยวกับลูกหมากโต และสมรรถภาพจากเพศด้วยเช่นกัน อ้างอิง

ผมได้อ่านข้อมูลจากเว็บไซต์ millionhairtransplant.com ได้ข้อมูลว่า ผมร่วงที่เกิดจากฮอร์โมนนั้น เป็นปัจจัยหลักของการงอกของเส้นผมและการร่วงของเส้นผม ทั้งชายและหญิง ซึ่งฮอร์โมนกลุ่มแอนโดรเจน (androgen) นี้ เป็นตัวสำคัญที่กำหนดการงอกและการร่วงของเส้นผมในรูปแบบของชายและหญิงซึ่งถ่ายทอดมาทางพันธุกรรม แน่นอนว่าการหลุดร่วงของเส้นผมผู้ชายกับผู้หญิงไม่เหมือนกัน เพราะฮอร์โมนต่างกัน ฮอร์โมนแอนโดรเจนตัวหนึ่งที่ชื่อเทสโทสเตอโรน (testosterone) และสารที่เกี่ยวข้องในกระบวนการ คือไดไฮโดรเทสโทสเตอโรน (dihydrotestosterone, DHT) เป็นปัจจัยควบคุมหลัก:

• เทสโทสเตอโรนคือปัจจัยควบคุมหลักในการงอกของหนวดเครา ขนรักแร้ และขนบริเวณอวัยวะเพศ
• การงอกของเส้นผมบนหนังศีรษะไม่ได้อยู่ภายใต้การควบคุมของฮอร์โมนแอนโดรเจน แต่การร่วงของเส้นผมมีความ เกี่ยวข้องกับ DHT ที่ปรากฏอยู่ในการร่วงในรูปแบบของชายและหญิง DHT ร่วมกับการมียีนที่ทำให้ผมร่วงคือปัจจัยสำคัญ ของอาการผมร่วงในรูปแบบของชายและหญิง

ส่วนอีกปัจจัยคือยีน นั่นคือกรรมพันธุ์ อ่านเพิ่มเติม แต่สำหรับครอบครัวผม ไม่มีใครหัวล้าน หรือผมร่วงเลย ในกรณีของผม จากที่เคยคุยกับคุณหมอที่ผ่าตัดไทรอยด์ให้ผม อาการผมร่วง ก็มีผลจากไทรอยด์ ทำให้ผมร่วงได้เช่นกัน (เพราะมันคือเรื่องของฮอร์โมนนั่นเอง) คุณแม่ผมเสริมว่าน่าจะเป็นจากอาหารการกิน ผมชอบทานขนมมีผงชูรส อันนี้ไม่รู้ว่าเกี่ยวกันไหม

คลายข้อสงสัย ทำไมผมถึงร่วง มีสาเหตุจากอะไร

คุณหมอบอกว่า แชมพูบางตัวช่วยเรื่องเส้นผมได้บ้าง แต่ก่อนอื่นเราจะต้องรู้ว่า สภาพเส้นผมร่วง ผมบาง ของแต่ละคน อาจจะเกิดจากพันธุกรรม ฮอร์โมน หรือติดเชื้อ บาดแผล ภูมิต้านทานของเราเอง อาจมีหลายปัจจัย ตอนที่ผมเรียนปริญญาตรี ผมยังมีเยอะ แต่พอเริ่มทำงานก็เริ่มมีปัญหาผมร่วง คุณหมอที่รักษาไทรอยด์ให้ผมก็เคยบอกว่าไทรอยด์ก็มีผลกับผมร่วง คุณหมอธิติวัฒน์ บอกว่าสภาพของการร่วงของเส้นผม ให้สังเกตวิธีการร่วงจากอัตราการร่วงของเส้นผม ไม่ได้ร่วงเป็นกำๆ ปกติผมคนเราร่วงอยู่แล้ว แต่ถ้าร่วงกราวเป็นกำๆ จะต้องสังเกตว่าผมร่วงแบบไหน ลองดูระยะเจริญของเส้นผม ระยะที่เส้นผมอยู่ตัว คนที่พบว่าผมร่วงจากฮอร์โมนและพันธุกรรม จะมีช่วงอัตราการร่วงของผม ปกติผมร่วงจะมีการงอกใหม่ แต่พอมีผลกระทบอาจจะทำให้การงอกใหม่ขึ้นมาช้า คุณหมอแนะนำให้ตรวจสภาพเส้นผม หน้าผากกว้างขึ้น ทำไมผมบางลง เราต้องสังเกตว่าอัตราการร่วงของเส้นผมของเราเป็นอย่างไร หากผมร่วงเป็นกำๆ อาจจะเป็นโรคบางอย่าง บางคนอาจจะผมร่วงแล้วงอกขึ้นช้า คนที่พบว่าผมร่วงจากพันธุกรรมและฮอร์โมน วงจรเส้นผมจะสั้นลง ฮอร์โมนเพศชายก็มีผล ปกติผมร่วงจะสร้างขึ้นมา แต่สร้างผมขึ้นมาใหม่ช้า วงจรสั้นจะกลายเป็นร่วงแล้วงอกแล้วร่วง บางคนผมเส้นเล็ก อาจจะเกิดจากพันธุกรรมหรือฮอร์โมน ผมแนะนำให้ปรึกษาคุณหมอ เพื่อให้เรารู้สาเหตุการหลุดร่วงของเส้นผมของเราว่าเกิดจากอะไร เพื่อหาวิธีการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม

คุณหมอบอกว่า ในบางกรณีมีการใช้ยาในการรักษาผมร่วง บางคนมีโรคประจำตัวบางอย่าง หรือเกิดจากพันธุกรรม ก็จะต้องกินยา บางคนผมร่วงเป็นหย่อมๆ ร่วงทั้งศรีษะ บางคนผมร่วงทั้งศรีษะ บางคนเกิดจากพันธุกรรม

ผมถามคุณหมอว่า ความเชื่อที่ว่า ใส่หมวกบ่อยๆ ใส่หมวกเป็นประจำ ทำให้ผมร่วงจริงเหรอ (เคยอ่านข้อมูลจากนิตยสารเล่มหนึ่ง) คุณหมอบอกว่าไม่เกี่ยวข้องกัน อันนี้เป็นเฉพาะบางคน ถ้าเป็นแบบนี้จริงๆ ทุกคนที่ใส่หมวกทุกคนต้องผมร่วง ไม่งั้นตำรวจทุกคนต้องผมร่วง ถ้าผมบาง ใส่หมวกผมก็บาง คนทำงานก่อสร้างใส่หมวกตลอด ผมก็น่าจะร่วง อันนี้คือความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน ความเชื่อทื่ว่าอากาศร้อนแล้วไปอุดรูขุมขน ฮอร์โมนเป็นตัวกระตุ้นที่เกี่ยวข้องกับผมร่วง บางคนเป็นสิว ทานยาฮอร์โมน การย้อมผมที่มองว่าทำให้ผมร่วง ทำร้ายเส้นผมจริง รุนแรงทำให้หนังศรีษะบาดเจ็บ ผมจึงร่วง เป็นผลกระทบ ส่วนใหญ่เมื่อนึกถึงผมร่วง ผมจะนึกถึงผมร่วงแบบผู้ชาย คุณหมอแนะนำว่าจะต้องดูว่าผมร่วงแบบไหน

จากการที่ผมได้กรอกข้อมูลที่คลีนิค พบว่าลักษณะผมร่วงจะมี pattern ที่เป็นลักษณะแบบภาพด้านบนนี้ ถ้าเป็นฮอร์โมนผู้ชาย เกิดจากพันธุกรรม จะมี Pattern แบบนี้ บางคนอาจะแตกต่างกันออกไป หากเราแยกสาเหตุได้ เราก็จะแยกการรักษาได้ ว่าเป็นฮอร์โมน การติดเชื้อ ฮอร์โมนไทรอยด์สูงผิดปกติก็มีผล หากไทรอยด์เป็นพิษแล้วผมร่วง ก็จะเป็นผมร่วงกราว การรักษาผมร่วงของผู้ชายจะมีเป็นยากิน ผู้หญิงจะรักษาไม่เหมือนกัน ผมเองก็เคยเห็นธุรกิจการรับฝากซื้อยา ที่แยกชายหญิง แต่ก็คิดว่าน่าจะปรึกษาคุณหมอหาสาเหตุผมร่วงของเราดีกว่าจะซื้อยากินเองที่อาจแก้ไม่ตรงจุด

ส่วนการรักษาด้วยโลชั่น จะช่วยลดฮอร์โมนเพศชาย ใช้ทา ทำหน้าที่ทำให้เส้นเลือดขนาดตัว ใช้ในการรักษาความดันโลหิตสูง ผลการรักษามีขนขึ้นตามตัว จึงค้นพบโดยบังเอิญใช้รักษาผมบาง ผมร่วง เป็นโลชั่นทา แต่ข้อเสียคือการที่ผมขึ้นยังไม่มีใครรู้ มีหลายทฤษฎี ทำให้ผมขึ้นได้ แต่ถ้าหยุดใช้ผมก็ร่วง เหมือนเป็นตัว booster เร่งความเร็วในการงอกของเส้นผม อัดเข้าไป หยุด boost ก็งอกช้าลง บางคนอาจเจอผลข้างเคียง เพราะหลอดเลือดขยาย ทำให้หัวใจเต้นผิดปกติได้ ในไทยก็มีการนำมาใช้แต่ถ้าเกิดอาการข้างเคียงก็ต้องหยุด ใครที่เป็นภาวะความดันต่ำไม่ให้ใช้ อีกแบบคือประเภทที่ใช้รักษาต่อมลูกหมากโตของผู้ชาย นอกนั้นเป็นสมุนไพรทางเลือกในการรักษา และมีการนำส่วนประกอบของโปรตีนมาช่วยในการรักษา กระตุ้นให้มีการเจริญเติบโตของรากผมได้ ทั้งหมดที่เล่ามานี้ไม่ได้มีรายงานการวิจัยชัดเจนว่ามีส่วนในการรักษาได้จริง

ส่วนสเต็มเซลล์ เดิมเป็นเซลล์ที่อยู่ในไขกระดูก สามารถผลิตเม็ดเลือดที่แตกต่างออกมาได้ มีการนำมาใช้ในการรักษาผมร่วง นำมาใช้ในการรักษาอย่างอื่นนอกจากโรคเลือด จากการที่คุณหมอเพิ่งไปประชุมเมื่อไม่กี่วันมานี้ ยังไม่มีการยืนยันว่าได้ผลจริง การฉีดสเต็มเซลล์จะผสมยาบางตัว ฮอร์โมน ยาขยายเส้นผมบางตัว วิตามินบางตัว ช่วยเส้นผมงอกได้

จากการพูดคุยกับคุณหมอ ทำให้ผมเปิดใจในเรื่องเส้นผม ตระหนักถึงปัญหาผมบาง ผมร่วง ไม่ใช่เรื่องน่าอาย เราควรจะปรึกษาคุณหมอเพื่อให้ทราบวิธีการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสมกับสภาพหนังศรีษะของเรา ดีกว่าหาสารพัดวิธีในการรักษาที่อาจจะไม่ตรงจุด

เอาละ ในบล็อกนี้ ก็พอจะเข้าใจสาเหตุของผมร่วง ผมบาง และวิธีต่างๆในการรักษาแล้ว ใครที่สงสัยว่าผมร่วงเพราะสาเหตุใด แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอและคลีนิค ในบล็อกตอนถัดไป เราไปคุยเรื่องการศัลยกรรมปลูกผม (ไม่ใช่การรักษา) กับคุณหมอกันต่อครับ